Ze względu na swoją dwuznaczność manipulacja może być trudna do uchwycenia. Oczywiście w najbardziej skrajnym przypadku przybiera mroczny charakter i popycha cię w stronę psychicznej dezorientacji. Ta mniej ekstremalna, w białych rękawiczkach, może stawiać wiele znaków zapytania. Przeorganizowuje twoje życie do preferencji manipulanta, a ty – choć czujesz, że coś jest nie tak – nie umiesz tego nazwać.
Istnieje kilka subtelnych technik manipulacji, które musisz znać. Jeśli je zauważysz, niech ci się zapali czerwona lampka. Choć liczne przejawy miłości i uczuć mogą być podszyte manipulacją, kluczem jest, by dostrzec, kiedy twój partner/twoja partnerka chce podejmować decyzje za ciebie i dąży do kontroli sytuacji. Taka dynamika relacji jest toksyczna – i nie ma co z tym dyskutować.
Manipulacja w związku – Love bombing
Love bombing, czyli z angielskiego: bombardowanie miłością, to jedna z najbardziej podstępnych metod zdobywania zaufania i ustanawiania zależności emocjonalnej. Zasypywanie komplementami, ekstrawaganckie prezenty, uwielbienie, nadopiekuńczość… Bez względu na to, czy „miesiąc miodowy” kończy się wcześniej, czy później, kończy się zwykle w bolesny sposób. Kiedy już przyzwyczaisz się do pochlebstw, pewnego dnia zostajesz strącona/strącony z piedestału – po to, byś zrobił/-a wszystko, aby wrócić do łask. Uwiązanie i uzależnienie – level master.
Wprowadzanie poczucia niepewności
Subtelna manipulacja nie jest łatwym do zdefiniowania szantażem emocjonalnym. Wystarczy, że będziesz czuł/-a się niepewnie co do swojej sytuacji w związku. Załóżmy, że twój partner zaproponował wam wspólne zamieszkanie razem, co było dla ciebie w bardzo ważne. Kiedy jednak zaczynasz oglądać mieszkania, mówi ci, że przecież „jest za wcześnie, że on tylko mówił o możliwości, ale przecież na nic się nie decydował i musiałaś to źle zinterpretować”. Ten sposób wprowadzania w dezorientację jest szczególnie niebezpieczny i musisz być na niego bardzo – wyczolona/-y. To prosta droga do gaslightingu, i wszelkie tego typu sygnały powinny niepokoić.
Fałszywe poczucie wyboru
Inny subtelny znak manipulacji emocjonalnej to tworzenie fałszywego poczucia wyboru. Manipulant może sugerować, że masz swobodę decyzji, (np. poprzez prezentowanie wiele opcji) w rzeczywistości jednak wszystkie są pozorne, gdyż służą spełnieniu celu manipulanta. Może to być robione poprzez białe kłamstwa, ukrywanie pewnych faktów lub prezentowanie tylko wycinka sytuacji.
Złośliwości pod płaszczykiem żartu
„Ale przecież ja tylko żartowałem. Wcale cię nie krytykowałem ani nie chciałem upokorzyć. Jesteś przerważliwiona. Nie masz do siebie dystansu”. Jeśli kiedyś usłyszałaś coś takiego od swojego partnera, to red flag, której nie możesz ignorować. Zwłaszcza, jeśli „żarty” ze strony bliskiej osoby celowo dotykają wrażliwych dla ciebie tematów, spraw intymnych lub twoich słabych punktów. Krytykowanie wyglądu, umiejętności czy życiowych wyborów pod maską żartu to perfidny rodzaj manipulacji, która ma na celu niszczenie twojego poczucia własnej wartości, a na to nigdy nie wolno pozwalać.
Robienie z siebie ofiary
Gdy zwracasz mu uwagę na to, że się spóźnił, że zaniedbuje swoje obowiązki, on w odpowiedzi mówi o swoich trudnych doświadczeniach z przeszłości, tłumacząc nimi swoje aktualne niedostatki. A jeśli nie zgadzasz się z jego punktem widzenia czy masz inne zdanie, słyszysz coś w stylu: „Boli mnie, gdy mnie atakujesz. Myślałem, że jesteś dla mnie wsparciem, ale widzę, że jestem sam, że mnie zupełnie nie rozumiesz”…
Zobacz także:
Robienie z siebie ofiary przynosi manipulantowi ogrom korzyści: zdejmuje z niego odpowiedzialność, wprowadza cię w poczucie winy i przymusza do wyrozumiałości nawet wtedy, gdy na nią nie zasługuje.
Co zrobić, gdy podejrzewasz manipulację ze strony partnera?
Nie zawsze łatwo rozpoznać manipulację, kiedy jest się w jej centrum, dlatego warto skorzystać z innej perspektywy. Powiedz o swoich przypuszczeniach, wątpliwościach przyjacielowi lub spotkaj się terapeutą. Rozmowa z kimś, kto nie jest emocjonalnie zaangażowany w twoją relację, pomoże ci prześledzić potencjalne wzorce manipulacji i znaleźć narzędzia, z których możesz skorzystać, by odzyskać samosprawczość. Pamiętaj, że jeśli intuicja ci podpowiada, że coś jest nie tak, prawdopodobnie tak właśnie jest. Aby jednak móc spojrzeć na sprawę z dystansem, w sytuacji pomoże ci się rozeznać np. prowadzenie dziennika. To świetny sposób na zaobserwowanie pewnych wzorców, powtarzających się schematów – już w ciągu tygodnia czy dwóch powinnaś/ powinieneś umieć je dostrzec i rozpoznać.
