Lęk przed bliskością jest problemem, który dotyka wielu ludzi i może wynikać z różnych przyczyn. Może być związany z przeżyciami emocjonalnymi, lękiem przed odrzuceniem, traumą z dzieciństwa lub związaną z poprzednimi relacjami, a także brakiem pewności siebie. Co należy o nim wiedzieć, jak się objawia, czym się różni w zależności od płci i jak go pokonać? Odpowiadamy na najtrudniejsze pytania.
Co to jest lęk przed bliskością?
Lęk przed bliskością to zaburzenie zaliczane do fobii. Jest rodzajem lęku społecznego / lęku związanego z relacjami, który pojawia się w kontekście zbliżania się emocjonalnego lub fizycznego do innych ludzi. Osoby z tym problemem mogą odczuwać dyskomfort lub niepokój w sytuacjach, w których zbliżają się do innych ludzi na poziomie emocjonalnym lub fizycznym – to na przykład otwarcie się na kogoś, rozmowa o swoich uczuciach, czy też intymność fizyczna.
Wielu naukowców łączy go bezpośrednio z obawą przed wchodzeniem w relacje. Strach przed związkiem (związaniem się z kimś) wynika nie z obawy przed nim samym, a przed jego negatywnymi następstwami – zranieniem, zdradą czy opuszczeniem. Nawet, jeśli osoba dotknięta fobią wejdzie już w trwałą relację, może odczuwać negatywne uczucia i obawy związane z jej dalszym rozwojem.
Jakie są przyczyny lęku przed bliskością?
Syndrom unikania bliskości dotyka najczęściej osób z negatywnymi doświadczeniami w relacjach romantycznych. Nieudany związek, odrzucenie, zerwane zaręczyny, a może zdrada? U każdego powód może być inny. Nie zawsze jednak strach przed związkiem jest związany z nieszczęśliwą miłością. Równie często dotyczy negatywnych wspomnień z przeszłości – lęk często pojawia się u osób, które nie doświadczyły miłości rodzinnej i prawdziwej przyjaźni. Osoby z trudną przeszłością obawiają się, że związek nie wyjdzie, podobnie, jak ich wcześniejsze, niekoniecznie romantyczne relacje. Jednocześnie, wszystko sprowadza się do tego, że każdy przypadek jest inny.
Jeśli czujecie, że może was dotyczyć, zwróćcie uwagę na te, najczęściej występujące przyczyny lęku przed bliskością. Być może w przeszłości wydarzyło się coś, co mogło go wywołać.
- traumatyczne doświadczenia z przeszłości,
- niskie poczucie własnej wartości związane z brakiem samoakceptacji,
- lęk społeczny związany z obawą przed byciem ocenianym przez innych spowodowany porównywaniem się,
- nadmierna (wymuszona okolicznościami) niezależność powodująca izolację,
- brak wzorców zdrowych relacji,
- problemy związane z zaufaniem.
Objawy lęku przed bliskością
Objawy lęku przed bliskością mogą mieć różne formy i mogą różnić się w zależności od osoby i kontekstu. Ogólnie rzecz biorąc to m.in.:
- trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji,
- nadmierna niepewność dotycząca wielu sfer życia,
- unikanie głębszych rozmów o swoich uczuciach,
- nadmierna kontrola otoczenia i chęć izolacji,
- trudności z zaufaniem innym ludziom.
Objawy lęku przed bliskością w relacji romantycznej:
Zobacz także:
- unikanie bliskości fizycznej,
- odwlekanie spotkań
- lęk przed związkiem lub jego kolejnym etapem, np. małżeństwem,
- trudność w podejmowaniu inicjatyw lub decyzji o przyszłości,
- strach przed porzuceniem lub zdradą,
- ciągłe rozważanie negatywnych scenariuszy,
- porównywanie obecnej relacji ze związkami z przeszłości.
Lęk przed bliskością u kobiet i u mężczyzn – różnice
Lęk przed bliskością może wyglądać inaczej w zależności od płci. Powodują to różnice w społecznych oczekiwaniach, wychowaniu i doświadczeniach życiowych.
- Na mężczyznach wywierana jest presja ukrywanie swoich emocji i wyrażania słabości i to właśnie może prowadzić do trudności w otwieraniu się i nawiązywaniu bliskich relacji (z czym rzadziej mierzą się kobiety).
- Tradycyjne role płciowe mogą wpływać na to, jak kobiety i mężczyźni doświadczają lęku przed bliskością. Kobiety często są zachęcane do bycia opiekuńczymi i empatycznymi, co może sprawiać, że czują się bardziej komfortowo w relacjach.
- Kobiety i mężczyźni mogą stosować różne strategie radzenia sobie z lękiem przed bliskością. Kobiety mogą szukać wsparcia emocjonalnego od innych osób, mężczyźni zaś mogą preferować unikanie sytuacji, w których muszą konfrontować się ze swoimi lękami.
Jak poradzić sobie z lękiem przed bliskością?
Nie ma jednej recepty na to, jak pokonać lęk przed bliskością. To kwestia indywidualna, na którą wpływają osobiste doświadczenia.
Jeśli potrzebujesz wskazówek, jak zacząć radzić sobie z lękiem, sięgnij po te poniższe:
- Przestań zadręczać się budowaniem negatywnych scenariuszy – skup się na tym, co jest tu i teraz. Miłość bywa ulotna, podobnie jak każde uczucie – nie myśl więc o tym, co będzie za kilka lat, czerpiąc garściami pozytywne emocje i doświadczenia.
- Zapomnij o przeszłości – nie „przenoś” jej do teraźniejszości. Pamiętaj, że nie wszyscy są tacy sami.
- Jeżeli odczuwasz lęk przed zaangażowaniem będąc aktualnie w związku, pierwsze co powinnaś zrobić, to poinformowanie partnera o strachu. Być może ukochana osoba pomoże ci odpędzić wszelkie obawy, dotąd utrudniające ci rozwijanie zdrowej, szczęśliwej relacji.
- Pamiętaj, że nie ma relacji bez kryzysów. Kłótnie i wahania są nieuniknione – to nie koniec świata! Nie pisz od razu najgorszych scenariuszy.
- Daj sobie pomóc – udaj się do specjalisty, z którym przepracujesz lęk na terapii.
Lęk przed bliskością u bliskiej osoby – co możesz zrobić
Pomoc drugiej osobie to delikatny temat – warto więc podchodzić do osoby odczuwającej strach przed związkiem z dużą cierpliwością. Możliwe, że pierwsze efekty swoich działań zauważysz dopiero po długim czasie – jeśli jednak masz tego świadomość, wypróbuj poniższe metody:
- Jeśli osobą odczuwającą lęk przed bliskością jest twój partner, spróbuj zaproponować wspólną terapię dla par lub indywidualną konsultację ze specjalistą.
- Nie krytykuj bliskiego za jego obawy – to nie wyleczy go z lęków, wręcz przeciwnie: może jeszcze bardziej pogłębić problem.
- Spróbuj okazać jej/jemu akceptację i zrozumienie – kiedy bliski uświadomi sobie, że może ci ufać, prawdopodobnie bardziej otworzy się przed tobą, a być może: powie ci więcej o istocie swojego problemu.
- Spróbuj porozmawiać z bliskim o jego przeszłości – nawet o tej najbardziej bolesnej. Dopytaj o wszystkie negatywne wydarzenia, które spowodowały, że bliska ci osoba zaczęła odczuwać lęk. Pamiętaj jednak o tym, aby nie drążyć tematu na siłę – jeśli druga osoba nie chce rozmawiać o bolesnych doświadczeniach, odpuść.
- Jeśli bliski odczuwa strach przed związkiem w wyniku zachwianej samooceny, najlepiej najpierw popracować nad jego rozwojem osobistym, a dopiero później nad jego relacją. Osoba dotknięta fobią poczuje się dużo pewniej w relacji z drugim człowiekiem, jeśli najpierw zaakceptuje w pełni sama siebie.
Przeczytaj również:
